Муркаш районӗнчи Шуркасси ялӗнче ҫуралнӑ, халӗ Шупашкарта пурӑнакан Анастасия Хрисанова ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 90 ҫул тултарнӑ. Кинемее юлашки ҫулсенче Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр социаллӑ ӗҫченӗсем киле пырса пӑхса тӑраҫҫӗ.
Анастасия Егоровна — Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ, 1-мӗш ушкӑнри инвалид. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче хӗр тӑван колхозра ӗҫленӗ. Кайран вӑл гидрологи экспедицийӗнче тӑрӑшнӑ, пенсие тухсан Чӑвашгражданпроектра инженерта тимленӗ.
Мӑшӑрӗпе юбиляр 70 ҫул пурӑннӑ. Арҫын пӗлтӗр кӑшӑлвируса пула пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ.
Муркаш районӗнчи Кашмаш шкулне 2020 ҫул пуҫламӑшӗнче уҫнӑ. Кӑҫал ҫуркунне вара унӑн территорийӗнче тӑпра ишӗлсе аннӑ. Юрать-ха, ҫав вӑхӑтра ачасем каникулта пулнӑ – никам та суранланман.
Асфальтпа пӗрле тимӗр карта та ишӗлнӗ. Ҫапла ҫырма хуҫалӑх объекчӗ патнех ҫитнӗ. Вӑл вара шкул ҫурчӗшӗн пӗлтерӗшлӗ. Унта та ҫӗр ишӗлмӗ-и?
Шкулти лапама кӳрсе килнӗ тӑпра ҫинче тунӑ-мӗн. Шкулшӑн пӑшӑрханмалли ҫук – вӑл ҫирӗп ҫӗр ҫинчех ларать. Пушӑн 31-мӗшӗнче авариллӗ бригада, газ служби шкула тӗрӗсленӗ те ачасене шкулта вӗренме нимӗн те чӑрмантарманнине палӑртнӑ.
Затройщик ҫӗр типсенех ӗҫе пуҫӑнма шантарнӑ – хальлӗхе шкулӑн гаранти пур-ха.
Чӑваш Республикин Муркаш муниципалитет округӗн А.Г. Николаев космонавт ячӗллӗ Калайкасси шкулӗнче Вӗрентекен ҫулталӑкне тата Хаваслӑ ачалӑх ҫулталӑкне халалласа республикӑмӑрти шкул ачисем хушшинче «Чӑнлӑх шыраса» («В поисках истины») ятпа тӗпчев ӗҫӗсен конкурсӗ иртрӗ. Вӑл Чӑваш наци ӑслӑлӑх тата ӳнер академийӗ (президенчӗ - Евгений Ерагин) тата асӑннӑ шкул вӗрентекенӗсен пуҫарӑвӗпе пулчӗ. Республикӑмӑрти тӗрлӗ шкулсенчен пуҫтарӑннӑ пултаруллӑ ачасен тӗпчев ӗҫӗсен хӳтӗлевне сумлӑ та хисеплӗ ҫынсем – халӑх академикӗсем – хакларӗҫ, ҫамрӑк тӗпчевҫӗсене ырӑ сӗнӳсем пачӗҫ. Ӑслӑлӑх конкурсне Трак енри Красноармейски шкулӗн вӗренекенӗсем те хастар хутшӑнчӗҫ, малти вырӑнсене тивӗҫрӗҫ: 10 класс вӗренекенӗ Ильина Дарья ("Оптимальная система налогообложения для индивидуальных предпринимателей") – 1 вырӑн; 8-б класра вӗренекен Егорова Агния ("Чӑваш халӑх юррисенчи атте-анне сӑнарӗ" - "Образ отца и матери в чувашских народных песнях") – 1 вырӑн; 10 класс вӗренекенӗ Романова Мария ("Лучшая дебетовая банковская карта") – 2 вырӑн. Наука енӗпе ӗҫленӗ ертӳҫӗсем – Михайлов В.М., обществознани вӗрентекен; Михайлова З.
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр (ку ӗҫе тахҫантанпах тӑвайманччӗ-ха...). Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
Авалхи чылай сӑмаха эпир халӗ ӗнтӗ манса пӗтнӗ, хӑшпӗр чухне вара тата сӑмах пӗлтерӗшне улӑштарса, хальхи чӗлхере урӑх ӑнланупа ҫӳретнине те куратпӑр. Акӑ, Карӑшлӑх ятлӑ ял пур пирӗн Чӑвашстанра. Мӗне пӗлтерет-ши ку?
Карӑк — кайӑк ячӗ. Тен, чӑнах та ҫав кайӑк ятӗнчен пулса кайнӑ пулӗ ку ял ячӗ? Ҫак ялти ватӑсем, чӑнах та, ҫапла та ӑнлантарса калаҫҫӗ.
Анчах авалхи «карӑш» сӑмах мӗне пӗлтерни пирки шухӑшлар-ха. Пулнӑ-и ун пек сӑмах пирӗн чӗлхере?.. Пулнӑ. Карӑш — ҫирӗплетнӗ кермен, замок. «Кар» тата «ӑш» сӑмахсенчен пулнӑ ӑнлав ку. Кар — карса, ҫирӗплетсе, хӳме хӑпартса тунӑ япала. Карман — крепость, Карӑш — замок, ҫирӗплетсе тунӑ пысӑкӑх мар кермен. Карман — пысӑк карӑш, хула пекрех япала. Карманра, карӑшсӑр пуҫне, ӑстасемпе ирӗк ҫынсем, чурасемпе элчӗсем пурнакан кассем, урамсем пулнӑ.
Муркаш районӗнчи пӗр шкулта ҫар припасӗсем упраннӑ. 205 патронран 120-шӗ сунар е спорт пӑшалӗпе усӑ курма юрӑхлӑ пулнӑ.
Ӑҫтан тупӑннӑ патронсем? ЧР Вӗренӳ министерстви лару-тӑрӑва ӑнлантарнӑ. Ҫак шкул ҫумӗнче 2008 ҫулта "Тӑван ҫӗршыв" ҫарпа патриотлӑх клубӗ уҫӑлнӑ. Ӑна унччен ОБЖ урокне ертсе пынӑ вӗрентекен (халӗ вӑл вилнӗ ӗнтӗ) йӗркеленӗ. Патронсем сейфра упраннӑ. Унта ытти ҫынсем кӗреймен.
Пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Ҫӗмӗрле хулин администрацине Эдуард Васильев ертсе пыма тытӑннӑ. Эдуард Михайлович кун пирки халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Эдуард Васильев 1980 ҫулта Муркаш районӗнчи Купӑрля ялӗнче ҫуралнӑ. Ӗҫ биографине вӑл уголовлӑ исполнительнӑй тытӑмра пуҫӑннӑ, уйрӑм ҫыннӑн хурал предприятийӗнче те, суту-илӳ сферинче те тӑрӑшнӑ.
2011 ҫулта Эдурад Васильев Мускаври управлени институтӗнчен вӗренсе тухнӑ, унта «Патшалӑх тата муниципалитет управленийӗ» специальноҫа алла илнӗ.
2016-2017 ҫулсенче Ҫӗнӗ Шупашкар хулин администрацийӗнче общественноҫпа ҫыхӑну тытакан спецалистра ӗҫленӗ, 2018 ҫултанпа Чӑваш Енӗн ӗҫ тӑвакан тата муниципалитет органӗсенче тӗрлӗ должноҫре тӑрӑшнӑ.
Паян ҫӗрле Муркаш районӗнчи инкекре тӑватӑ ҫын аманнӑ.
Инкек ҫурҫӗр иртни пӗр сехет тӗлӗнче пулса иртнӗ. «Мускав-Ӗпхӳ» М-7 ҫул ҫинче, Муркаш районӗнчи Юнкӑпуҫ ялӗ тӗлӗнче, «Киа Оптима» ҫӑмӑл машина хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса кайнӑ. 46 ҫулти водитель унта «DAF XF» автомобильпе пырса ҫапӑннӑ.
Инкекре ҫӑмӑл машина водителӗ тата салонра ларса пынӑ виҫӗ пассажир суранланса пӗтнӗ, вӗсене больницӑна илсе кайнӑ.
Водительсем, сӑмах май каласан, урах пулнӑ.
Муркаш районӗнче 19 ҫулти каччӑна шырани пирки ӗнер кӑна пӗлтернӗччӗ. Ӑна пуш уйӑхӗн 9-мӗшӗнченпе шыранӑ.
Аса илтерер: каччӑ Кӗрекаҫ ялӗнчен пулнӑ. Вӑл килтен тухса кайнӑ, тӑванӗсем ун пирки нимӗн те пӗлмен. Ӑна «Лиза Алерт» хастарӗсем, полицейскисем шыранӑ.
Каччӑна тупнӑ. Анчах, шел те, виллине. Вӑл мӗнле вилнине пӗлтермен.
Ҫав кунах Вӑрнар арҫынни, 58 ҫултискер, ҫухалнӑ. Ӑна та тупнӑ, вӑл вилнӗ.
Муркаш районӗнче 19 ҫулти каччӑна шыраҫҫӗ. Вӑл пуш уйӑхӗн 9-мӗшӗнченпе киле килмен. Ӑна «Лиза-Алерт» хастарӗсем тата полицейскисем шыраҫҫӗ.
Евгений Андреевич Соловьев – Кӗрекаҫ каччи. Ҫухалнӑ кун вӑл хура-хӗрлӗ тӗслӗ куртка (унта «Раҫҫей» тесе ҫырнӑ), хура шӑлавар, хура пушмак, хура калпак тӑхӑннӑ пулнӑ.
Ун пирки пӗлекенсене 8-800-700-54-52 е 112 номерпе шӑнкӑравласа пӗлтерме ыйтаҫҫӗ.
Муркаш муниципаллӑ округӗнчи А.Г. Николаев ячӗллӗ ача-пӑча вулавӑшӗнче кӗнеке фондне ҫӗнетме палӑртнӑ. Ҫак ӗҫ валли 1 миллион тенкӗ тӑкаклӗҫ.
Муркаш муниципаллӑ округӗн официаллӑ сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх вулавӑша ҫӗнӗ кӗнекесем ҫитме те пуҫланӑ. Вӗсен йышӗнче Чӑваш кӗнеке издательстви, ҫавӑн пекех Раҫҫейпе паллӑ «Эксмо», «Треола» йышши издательствӑсем кӑларнӑ кӗнекесем. Чӑваш кӗнеке издательствин кӗнекисене илес пулсан Муркаш тӑрӑхӗнчи вулавӑш Елена Нарпи, Николай Ишентей, Ева Лисина тата ытти авторсен кӑларӑмӗсене суйланӑ.
Кӗнеке фондне ҫӗнетес ӗҫ «Культура» наци проекчӗ шайӗнче пурнӑҫланать.
+13.3 °C